Lastik Basıncı Nedir?

Motorlu taşıtların zeminle temasını sağlayan lastiklerin işlevlerini yerine getirebilmeleri için doluluk oranlarının ideal seviyede olması gerekir. Söz konusu doluluk oranına lastik basıncı denir ve otomotiv sektöründe bu değer Psi cinsinden belirtilir. Lastiklerin basıncının üreticinin önerdiği değerde olması, güvenli sürüşten yakıt tasarrufuna kadar birçok konuda avantaj sağlar. Bu nedenle lastik basıncı kontrolü genel araç muayene sürecinin önemli bir parçası konumundadır.

Araç Tiplerine Göre Lastik Basınçları Kaç Olmalıdır?

“Lastik basıncı kaç olmalı?” sorusunun cevabı, araç tipine göre farklılık gösterir. Örneğin; otomobillerin lastik basınç değerleri, arazi ya da ticari araçlara kıyasla daha düşüktür. Çünkü şehir ortamında kullanım için tasarlanan binek otomobillerin lastiklerinin karoser ağırlıkları ve yük taşıma kapasiteleri daha azdır. Bir araç tipi özelinde ideal değerleri öğrenmek için lastik hava basıncı tablosu incelenebilir. Araç tipine göre lastik basınç değerleri, üretici firmanın hazırladığı kullanım kılavuzu aracılığıyla da öğrenilebilir. 

Çoğu binek otomobilde, stok lastik olarak nitelendirilen 195 65 R15 veya 195 60 R15 takılıdır. Söz konusu lastik türleri için önde 34, arkada 32 Psi idealdir. Ancak araç sıklıkla tam yolcu kapasitesiyle kullanılıyorsa tüm lastiklerin basıncı 34 Psi olacak şekilde ayarlanabilir. Bagaj da yüklüyse arka lastiklerin basıncı 2 Psi artırılabilir. C segmenti araçlarda bulunan 205 55 R16 lastikler için ideal basınç seviyesi 34-38 Psi aralığıdır. 17 inç jantlı araçlarda sıklıkla kullanılan 225 45 R17 lastiklerde hava basıncı 36 ila 40 Psi aralığında olmalıdır.

Bir motorlu taşıtın ağırlığı ve genişliği arttıkça lastik ölçüleri de genişler. Mesela D ve E segmenti otomobiller ile SUV modellerine genelde 18 inçlik 225 40 R18 lastikler takılı haldedir. Bu tür lastiklerin hava basıncı, iyi bir yol tutuş için 38-40 Psi arası olmalıdır. Ancak konu arazi araçlarının lastik basınçları olduğunda durum biraz farklıdır. Arazi araçlarındaki lastikler 37 inç genişliğe kadar çıksalar bile basınç değerleri ortalama 28-30 Psi aralığına sabitlenmelidir.

Lastik Basıncı İşareti Nasıl Sıfırlanır?

Lastik hava basıncı, yeni nesil birçok araçta standart olarak bulunan uyarı sistemi ile kontrol altında tutulur. Doğrudan ve dolaylı olmak üzere iki farklı türü bulunan lastik basıncı uyarı sistemi, lastiklerdeki ani değişimleri takip eder. Elektronik sistem lastik basıncını bildirerek yakıt tasarrufu sağlanmasını mümkün kılar. Dolaylı olarak emisyon değerlerinin düşmesine katkı sağlayan sistem ayrıca düşük basınç nedeniyle lastiklerin aşınma ihtimalini azaltır.

Lastiklerin basınç değerlerinin ideal seviyelerde kalmasına olanak tanıyan sistem, genelde araç saatte 20 kilometre hızın üzerine çıktığında aktif hale gelir. Sensörlerden gelen değerler doğrultusunda sistem bir olumsuzluk belirlediğinde sürücü lastik basıncı işareti ile uyarılır. Bu durumda sürücünün yapması gereken lastik basınç değerlerini ideal seviyeye getirmekten ibarettir. Bu işlemin ardından bir süre araçla mesafe kat edildiğinde ikaz lambası kendiliğinden söner.

Ancak nadiren de olsa lastik basıncı ideal seviyeye çıkartılıp belirli mesafe gidilmesine rağmen işaret sönmeyebilir. Böyle bir sorunla karşılaşıldığında lastik basıncı işareti sıfırlanmalıdır. Söz konusu işlem, her araçta farklı noktalarda bulunan ayar düğmesi vasıtasıyla yapılır. Düğmeye birkaç saniye basılı tutulduğu takdirde lastik basınç kontrol sisteminin işareti sıfırlanır.

Lastik basıncını kontrol altında tutan sistemin işaretindeki arızanın nedeni, sensörlerin ayarlarının bozulması olabilir. Dolayısıyla sistemin belirli aralıklarla kontrol edilip diagnostik cihaz yardımıyla sensörlerin kalibrasyonunun yapılmasında fayda vardır. Bunun için aracın kendi yetkili servisine başvurulması en ideal çözüm niteliği taşır. Örneğin, bir Tiguan’ın lastik basınç uyarı sisteminin kontrolü için Volkswagen yetkili servis tercih edilmelidir. 

Lastik Basınç Kontrolü Ne Sıklıkla Yapılır?

Lastik basıncı, kontrol sistemi ile takip altında olsa bile belirli aralıklarla manuel kontrol edilmelidir. Bunun en önemli nedeni, lastiklerin çeşitli nedenlerden dolayı ideal basınç değerlerinin altına düşebilmesidir. Üstelik kullanım esnasında sürüşü olumsuz etkileyen bu durum lastiklerin araca takılı olup olmamalarından bağımsız meydana gelebilir. Dolayısıyla stepne de dâhil olmak üzere tüm lastiklerin basınç kontrolünün her ay yapılmasında fayda vardır. Ancak aracın kullanım sıklığı yoğunsa bu süre haftada bire indirgenebilir.

Hava osmozu gibi doğal süreçler nedeniyle azalabilen basıncı ideal seviyeye çıkartmak için bir benzin istasyonunun hava basma bölgesindeki kompresör kullanılabilir. Bu yöntem dâhilinde önce üretici tarafından önerilen basınç değeri ayarlandıktan sonra kompresörün meme ağzı supapın girişine takılır. Hemen ardından lastikteki değer ideal seviyeye çıkana kadar şişirme işlemi yapılır. Lastiklere hava basma işlemi mağazalardan satın alınabilecek taşınabilir kompresör kullanılarak benzin istasyonuna gitmeden de gerçekleştirilebilir. Alternatif olarak aracın markasına uygun yetkili servis ziyaret edilebilir.

Basınç kontrolü mutlaka lastikler soğukken yapılmalıdır. Çünkü araba kullanım halindeyken lastikler tıpkı motor parçaları gibi ısınır. Basıncın yükselmesine bağlı olarak şişkin görünen lastikler, sürücüde hava boşaltması gerektiği izlenimi yaratabilir. Buna karşılık araç 2 kilometre sürüldükten sonra yapılacak lastik basınç kontrolü doğru değerlere ulaşılmasına olanak tanır. Hava takviyesi esnasında ayrıca lastik elle ve gözle lastiklerin yüzeylerini, supapları ve jantları kontrol etmekte fayda vardır.

• Lastik Tipine Göre Basınç Değişir mi?

Lastik türüne göre basınç değerleri arasında bazı küçük farklılıklar mevcuttur. Bu farklılıklar üç farklı başlık halinde sıralanabilir.

• Yaz Lastiği Basıncı Kaç Olmalı?

Lastik hava basıncı tablosu, kuru hava ve yol koşullarında gerçekleştirilen testlerde elde edilen değerler baz alınarak oluşturulur. Dolayısıyla yaz aylarında lastik üreticisinin kullanım talimatında belirttiği değerlerin korunması güvenli sürüş için yeterlidir. Ancak yüksek rakımlı bir yere seyahat edilecekse lastiğin basıncı uzman görüşü doğrultusunda bir miktar artırılabilir. 

• Kış Lastiği Basıncı Kaç Olmalı?

Hava sıcaklıklarının azalması ile birlikte lastik basıncında bir miktar düşüş gözlemlenebilir. Bu nedenle lastikleri idealden biraz daha yüksek değerlerde kullanmak gerekebilir. Kış lastiği özelinde bu ekstra değer ortalama 0,2 bardır. Araçta takılı lastiklerin modeline göre en doğru değeri öğrenmek için yetkili servisteki uzmanlara danışılabilir.

• 4 Mevsim Lastik Basıncı Kaç Olmalı?

4 mevsim lastikler, yıl boyunca farklı hava ve yol koşullarında güvenli sürüş deneyimi yaşanabilmesini sağlar. Konu bu tür lastiklerin basınç değeri olduğunda mevsime göre ayarlamalar yapılabilir. Tıpkı kuru zemin lastiklerinde olduğu gibi 4 mevsim modeller de yazın üreticinin önerdiği basınç değerleri ile kullanılmalıdır. Kışınsa hava sıcaklığına göre basınç ayarlaması yapılabilir.